Tinh Hoa Trí Tuệ

SỞ TRANG VƯƠNG KHÔI PHỤC NƯỚC TRẦN


Sở Trang Vương ngồi cao trên bệ ngọc, tiếp nhận từng tớp, từng tốp các đại thần văn võ tung lời chúc mừng ông. Tiếng nhạc du dương, vũ điệu khoan khoái nhất tề dâng hiến khiến Sở Trang Vương vô cùng ngây ngất.
Trước đó mấy ngày, nước Trần là nước đồng minh với nước Sở đã xảy ra nội loạn.
Trần Linh Công bị đại thần Hạ Chinh Thư giết. Mấy viên đại thần nước Trần phải chạy sang Sở, nhờ Sở Trang Vương can thiệp dẹp trừ nội loạn.
Sở Trang Vương giương lá cờ chính nghĩa, dẫn đại quân sang diệt nước Trần, đổi
nước Trần thành một huyện của nước Sở. Thế là địa đồ của nước Sở hùng mạnh mở rộng thêm. Sở Trang Vương lấy làm đắc ý. Bỗng nhiên, có một ý tưởng không vui đã len lỏi vào đầu óc ông: ''Vua các nước chư hầu và các thủ lĩnh những bộ tộc phương Nam đều đến chúc mừng cả, các đại thần trong nước cũng đều đến chúc tụng. Nhưng, riêng đại phu Thân Thúc Thời sao không thấy đến?...''
Đúng lúc đó thì Thân Thúc Thời đến. Hóa ra ông vừa mới đi sứ sang Tề trở về. Thân Thúc Thời báo cho Sở Trang Vương những điều tai nghe mắt thấy ở nước Tề xong, Sở Trang Vương nghĩ, tiếp theo, ông cũng nên nói vài lời chúc mừng chăng ?
Nào ngờ, Thân Thúc Thời không nhắc đến một câu. Sở Trang Vương bèn nổi nóng
quở trách:
- Hạ Chính Thư giết Trần Linh Công, phạm tội tầy trời. Các nước chư hầu ở Trung
Nguyên chẳng nước nào dám đến thăm hỏi. Chỉ có ta là dám giơ cao ngọn cờ chính nghĩa, giết Hạ Chinh Thư mà lại còn làm cho đất đai của nước ta được tăng lên. Có đại thần nào, thuộc quốc nào không đến chúc mừng? Chỉ có nhà người là không chịu hé răng lấy một lời. Chẳng lẽ việc của ta làm lại không đúng?
 
Thân Thúc Thời hoảng hốt, cúi xuống thi lễ, nói:
- Dạ không phải, không phải ạ. Trong lòng thần đang băn khoăn về một bản án cho nên không nghĩ đến điều gì khác.
Sở Trang Vương hiếu kỳ; hỏi:
- Án ra làm sao?
Thân Thúc Thời đáp:
Như thế này ạ. Có người dắt một con bò, đi qua ruộng của một người khác. Nào ngờ, con bò dẫm nát hoa màu của người ta. Ông này nổi xung lên, cướp lấy con bò. Chủ bò nói đi nói lại mãi mà không chịu trả. Xin hỏi đại vương, nếu Người gặp vụ án như vậy, Người sẽ xử ra sao?
Sở Trang Vương nói:
- Theo ta nên trả lại con bò cho người ta.
- Thưa tại sao ạ? Thân hỏi.
Dắt bò để bò đẫm nát hoa màu của người ta đương nhiên là không tốt. Nhưng, vì điều đó mà cướp lấy bò của người ta thì lại là quá quắt.
Sở Vương nói xong, bỗng nhận ra mất điều gì. Ông nhìn Thân Thúc Thời một lát rồi
- Ồ thì ra nhà ngươi vòng vo, nói cạnh trẫm,…, Được được... Ta sẽ trả ''con bò kia''
cho người ta là được chứ gì...

Thế là Sở Trang Vương liền khôi phục lại nước Trần. Vua mới của nước Trần là Trần Thành Công đang lưu vong ở đất Tấn được gọi trở về nước Trần. Ông rất cảm kích Sở Trang Vương nên quy phục nước Sở. Các chư hầu ở Trung nguyên đều rất kính phục tinh thần đạo nghĩa của Sở Trang Vương.

ÁI PHI CỦA SỞ TRANG VƯƠNG
TIẾN CỬ NGƯỜI TÀI HIỀN


Sở Trang Vương có một ái phi tên là Phàn Cơ. Nàng không những rất xinh đẹp mà
còn rất có trí tuệ. Với những việc lớn của đất nước, nàng luôn có những ý kiến và cách giải quyết các việc. Do đó Sở Trang Vương coi nàng như viên ngọc minh châu, vô cùng quý nàng.
Một hôm, Phàn Cơ thấy vua từ ngoài triều trở về cung có thoáng nét chau mày băn
khoăn. Nàng quan tâm bèn hỏi:
- Đại vương, hôm nay có chuyện gì khiến không thoải mái và bãi triều muộn vậy?
Sở Trang Vương đáp:
Hiện nay quốc gia đang giữa lúc đa sự, chính sự muôn mối phải lo. Ta đang bàn luận cặn kẽ với hai vị hiền tướng.
- Tướng hiền là ai vậy?
- Là Ngu Khâu Tử.
Phàn Cơ bảo:
- Mặt trăng sáng phải có thêm những vì sao phù trợ vào. Ngu Khâu Tử tuy rất hiền
nhưng đơn thương độc mã, hơn nữa tuổi ông ta đã cao. Thiếp thấy ông ta chưa thể là đại hiền tướng!
Sở Trang Vương ngạc nhiên bảo:
-Theo ý ái phi, như thế nào mới là đại hiền tướng?
Phàn Cơ cười đáp:
- Đi mười bước ắt tìm thấy cỏ thơm. Nước Sở to lớn như thế này, vượt qua “lưỡng
hồ”, là nơi địa danh, nhân kiệt, chẳng lẽ Ngu Khâu Tử không thể giúp đại vương tiến cử nhiều nhân tài để giúp việc triều chính hay sao?
Ngày hôm sau, trong khi ngự triều, vua truyền đạt ý kiến của Phàn Cơ tới Ngu Khâu
Tử. Nghe xong, Ngu Khâu Tử thẹn đỏ mặt, lập tức tiến cử Tôn Thúc Ngao làm tể phụ. Tự mình xin từ chức, về hưu dưỡng lão.
Tôn Thúc Ngao nhậm chức một thời gian không lâu, đã phải xử một coi án rất hóc búa:
Một người nhà Ngu Khâu Tử đã phạm đến phép nước. Đáng lý, phải bị trị tội thật nghiêm. Nhưng viên quan xử lý án lại nghĩ đến Ngu Khâu Tử là một vị lão thần, có công lao với đất nước nên trì hoãn, không dám phán quyết. Tôn Thúc Ngao nghe được tin đó thì trầm ngâm một lát rồi nghiêm nghị nói:
- Vương tử và dân thường phạm pháp cũng có tội như nhau. Nếu vì Ngu lão có
công,với nước mà không đám trừng trị tội phạm pháp của người thân thì vương pháp chẳng có tác dụng gì. Làm thế nào để trị an được trong một đất nước to lớn như thế này. Nói đoạn, ông hạ lệnh cho bắt tên người nhà của Ngu Khâu Tử để xử lý theo pháp luật: Lại còn theo điều lệ, tra xét tên quan thiếu trách nhiệm đó. Dân chúng nước Sở biết chuyện này, ai cũng kính phục ông. Cả nước xuất hiện một bộ mặt chính trị nghiêm trang và thanh khiết, thưởng phạt công minh.
Sở Trang Vương cho gọi Ngu Khâu Tử đến, cảm ơn ông:
Do khanh tiến cử cho ta nhân tài này trong sổ công lao phải ghi tên ông ở hàng đầu.
Ngu Khâu Tử bối rối, quỳ xuống, tạ: Thưa đại vương, xưa nay Tôn Thúc Ngao là người không màng tư tình, không sợ quyền thế, nghiêm khắc làm việc theo pháp luật. Trước đây, thần chưa tiến cử nhân tài kịp thời. Đó là điều không phải của thần.
Sở Trang Vương an ủi nhà rằng:
- Khanh không nên tự trách mình. Cuối cùng chẳng là lão hiền tướng đã tiến cử tân
hiền tướng là gì?
Ngu Khâu Tử lại vội đáp:
- Thưa đại vương, người tiến cử bậc nhân tài này không phải là thần mà chính là Phàn Cơ phu nhân.
Sở Trang Vương bừng tỉnh rồi cười lớn:

- Đúng rồi. Ta quên làm sao được phu nhân hiền thục, cơ mưu sâu xa này chứ?

ƯU MẠNH KHÓC NGỰA, CAN VUA


Sở Trang Vương nuôi rất nhiều ngựa. Trong đó có một con được ông yêu quý nhất. Nó được khoác áo gấm ngũ sắc rực rỡ và được ở trong căn phòng đẹp đẽ gọi là, trong đó có giường đệm có trướng, màn, lụa được ăn những cành táo ngon ngọt. Đáng tiếc, con ngựa quý cứ mỗi ngày một béo lên, hưởng phúc chưa được bao lâu thì nó đã lăn ra chết.
Lúc này, Sở Trang Vương thấy thương tâm lắm, hạ lệnh cho các đại thần:
- Các khanh hãy tìm cho nó cỗ quan tài tốt đẹp nhất thiên hạ. Bên ngoài lại còn lồng
một lớp quan tài nữa và chôn nó với nghi lễ một đại phu.
Có một quan đại thần khuyên:
- Tâu đại vương. Sao lại có thể áp dụng nghi lễ một đại quan cho súc vật?
Sở Vương sầm mặt lại:
- Ai còn khuyên ta không nên hậu táng cho con ngựa. Ta sẽ chém chết người đó
- Các đại thần đều ôm lấy đầu, không dám nói ra nửa lời. Lúc đó, có một diễn viên
trong cung tên là Ưu Mạnh khóc rống lên. Nhà vua lấy làm lạ hỏi:
- Nhà ngươi khóc gì đấy?
- Tôi khób con ngựa đó.
Ưu Mạnh vừa khóc vừa kể lể.
- Con ngựa này là con ngựa được quốc vương yêu quý nhất đấy. Chúng ta đàng
hoàng là những người nước Sở, có chuyện gì mà chúng ta không làm được? Chỉ dùng nghi lễ đại phu để mai táng nó thì hãy còn thiệt cho  nó. Theo tôi, chúng ta phải dùng nghi lễ quân vương để mai táng cho nó mới phải.
Trang Vương hỏi:
- Sao lại dùng nghi lễ quân vương để mai táng nó?
Ưu Mạnh đáp:
- Thần yêu cầu cho nó một cỗ quan tài bằng ngọc có chạm trổ hoa văn. Bên ngoài lồng thêm một quan tài bằng gỗ tử. Hãy ra lệnh cho các quân lính đào huyệt bắt dân chúng phải đi chuyển đất, đồ tế cho nó phải là những vật phẩm thượng hạng nhất. Lại phải mời sứ giả các nước đến đọc điếu văn cho nó. Các nước chư hầu biết chuyện này sẽ hiểu rằng đại vương coi nhẹ con người mà coi trọng con ngựa.
Sở Trang Vương nghe xong mới biết rằng Ưu Mạnh đâu có khóc con ngựa mà là dùng lời nói khéo khuyên mình chỗ nên quá coi trọng con ngựa.
Sở Vương nhận thấy mình sai, Ông bèn than thở:
- Chẳng lẽ sai lầm của ta lại nghiêm trọng đến như thế sao? Theo ý nhà ngươi, ta nên xử lý thế nào với con ngựa?
Ưu Mạnh nói:
- Xin đại vương cho mai táng con ngựa nên như mai táng con vật trong nhóm lục súc:
hãy đào một cái bếp, đó là cái vỏ ngoài của quan tài, lấy cái đỉnh lớn bằng đồng coi như quan tài, dùng vật phẩm gồm gừng, táo và gạo để hầm nhừ nó ra. Cuối cùng là mai táng nó vào trong bụng mọi người. Đó là phương pháp giải quyết tốt nhất

Sở Trang Vương cho nhà bếp nấu thịt ngựa lên thơm phức, chia cho mọi người cùng ăn. Từ đó, ông không coi trọng súc vật mà xem nhẹ người nữa.

LỖ BAN DÙNG TRÍ KÊ THÁP NGHIÊNG


Tương truyền, Lỗ Ban là người thợ rất thông minh, giỏi giang nhất của Trung Quốc cổ đại. Ông vốn tên là Công Thâu Ban, vì ông là người nước Lỗ trong kỳ cuối của Xuân Thu, nên sau này người ta đặt tên ông là Lỗ Ban.
Một lần, ông đến thành Cô Tô nước Ngô, là thiên đường trần gian. Quả là danh bất hư truyền, những lẩu tháp của thành cổ bày la liệt theo thứ tự. Nào là quán trà, tiệm rượu náo nhiệt khác thường. Hứng thú trong lòng Lỗ Ban được tăng lên gấp bội, ông ngắm nhìn những đặc điểm kiến trúc Tô Châu như mê mẩn. Bỗng nhiên vang lại những tiếng nói, tiếng tranh cãi ồn ào. Lỗ Ban nhìn ra, chỉ thấy một khoảng trống ở thảm cỏ xanh như khói sương. Một ngôi tháp quý được xây dựng cao, thẳng lên. Trước mặt tháp là một đám đông quây quần lại với nhau, ồn ào tranh cãi. Không biết chuyện gì xảy ra, ông đi đến gần tháp, lách đám đông, vào phía trong. Ông nhìn thấy trước tháp là một ông già mặc châu đoạn, đầu đội mũ cao, lưng đeo túi thơm, đang cơn thịnh nộ. Đối diện mới ông già là một chàng trung mền ở tư thế quỳ, hai
tay ôm lấy đầu, vẻ mặt chàng buồn rầu, thất vọng. Ông tò mò, dò hỏi mới biết đầu đuôi câu chuyện.
Ông già kia là một phú ông có tiếng nơi đây. Để tích hành thiện đức, ông ta xuất tiền xây dựng một ngôi tháp lưu truyền thiên cổ. Công trình này do không trung niên đảm nhiệm.
Vận chuyển gỗ đến và bắt đầu công việc, trù bị, kế hoạch rất tỉ mỉ. Trải qua gần ba năm trời lao động vất vả mới dựng được tháp báu. Nhưng không hiểu sao, tháp báu tuy nhiên đã được dựng lên mà nhìn ngang, nhóm dọc đều thấy nó bị nghiêng. Qua đo đạc, thấy bảo tháp nghiêng mười độ. Mọi người nhìn nhau lắc đầu, xoi mói bàn tán về chuyện này. Phú ông cho rằng xây tháp mà lại gây ra điều thị phi, tổn hại đến công đức viên mãn nên rất tức giận. Ông tìm bác thợ cả để tính sổ: phải kéo đổ rồi dựng lại, hoặc phải dựng thẳng bảo tháp đứng thẳng. Nếu không sẽ kiện lên quan phủ.
Điều này quả là vô cùng khó khăn cho bác thợ cả. Nếu phải kéo đổ rồi xây lại thì có
bán vợ bán con, khuynh gia bại sản cũng không sao chịu nổi sức ép kinh tế. Phải giữ cho tháp đứng thẳng thì cũng không làm nổi vì tuy tháp báu được dựng bằng gỗ nhưng nó cũng nặng hàng trăm triệu cân (cân Trung Quốc) chỉ còn biết nhìn tháp mà thở dài.
Lỗ Ban đi quanh tháp ngắm nhìn tỉ mỉ, lại nhìn người thợ cả đang chịu bó tay. Ông
đến gần và an ủi :
- Bác không nên quá lo lắng. Chỉ cần bác mang lại cho tôi một số gỗ trong vòng không đến một tháng? tôi sẽ kê cho tháp đứng thẳng lên được.
Nghe nói, bác thợ cả bán tin bán nghi, nhưng cũng không còn cách nào khác. Thế là
ông mang lại một số gỗ, đem theo một tia hy vọng. Về Lỗ Ban ông không cần nhờ ai mó tay vào giúp mà đem xẻ thành những cái: chêm, chêm, chèn vào từ đỉnh tháp nghiêng vào bên trong khiến cho bên nghiêng của tháp dần dần được nâng cao, Qua một tháng trời miệt mài từ sáng sớm đến tối mịt. Quả nhiên ông đã dần dần làm cho tháp được đứng thẳng.
Bác thợ cả rất cảm kích, hỏi Lỗ Ban:
Thưa ân nhân, ngài bổ cứu như thế nào mà lại có thể giữ cho tháp đứng thẳng?
Lỗ Ban đáp:
- Tháp nghiêng là do chất gỗ thuộc kết cấu sỏ, móc, ngậm, mộng. Giữa các bộ phận

có sự giằng kéo, kết cấu với nhau làm cho công trình được vững chắc và hình thành một chỉnh thể hữu cơ. Vì vậy mà có thể dùng những miếng gỗ làm mặt chèn, kê để nắn cho tháp đứng thẳng. Vừa là mảnh gỗ lại có mặt nghiêng nên rất dễ được đóng vào bên trong chúng có tác dụng bẩy nghiêng ngắm cân từ bốn mặt. Đóng những mảnh chêm vào làm cho kết cấu gỗ được nâng cao lên cho thẳng, và có thể nâng cao được mặt nghiêng khiến cho tháp không bị nghiêng nữa.

LỖ BAN BỊ CỎ CỨA TAY, TẠO RA CÁI CƯA


Có một lần, vua nước Lỗ giao cho Lỗ Ban phụ trách xây dựng một toà cung điện lớn và bắt phải hoàn thành đúng kỳ hạn, nếu không sẽ phải chịu trừng phạt nghiêm khắc.
Sau khi nhận nhiệm vụ, Lỗ ban tranh thủ thời gian chuẩn bị các nguyên, vật liệu trong đó có một lượng gỗ rất lớn. Ông triệu tập các đồ đệ, cử người lên núi đẵn gỗ. Thời đó, khai thác gỗ chỉ có chiếc rìu. Các đồ đệ của ông liên tục chặt, đẽo trong nhiều ngày, đau khắp mình mẩy mà vẫn chưa đẵn và đẽo được bao nhiêu thân cây.
Lỗ Ban vô cùng nóng ruột vì nếu số gỗ cung cấp không kịp thì không thể hoàn thành công trình đúng hạn, bản thân mình bị xử tội mà còn liên luỵ đến đồ đệ của ông.
- Có cách nào để tăng nhanh được việc khai thác gỗ?
- Lỗ Ban vắt óc suy nghĩ về vấn đề này mà vẫn chưa tìm ra giải pháp.
Buổi sáng hôm ấy, ông trĩu nặng lo âu nên lên núi quan sát. Tìm đường tắt lên núi, ông quyết định men theo con đường hẹp ngoằn nghèo, gập ghềnh, cây cỏ rậm rạp um tùm. Tay ông vin hết cành nọ đến cành kia. Có lục phải gạt vào đám cỏ rậm rạp um tùm. Do lúc trượt chân suýt ngã, hai cánh tay ông bị các lá cây cỏ cứa vào những vạch nhằng nhịt làm tứa máu.
Nhìn cánh tay, ông thấy từng vạch dài rất mảnh, ông ngạc nhiên: “Ôi! Những cây cỏ mềm yếu mà cũng lợi hại thế này ư”. Ta phải tìm ra nguyên nhân. Ông nắm lấy vài lá cỏ, kéo 1ại trên lòng bàn tay, nơi đó bị ngay những đường cứa vào thịt rớm máu. Ông quên đau và lau những vết máu. Ông cầm lá cỏ lên, ngắm nghía và phát hiện ra nguyên nhân chính những mép lá cỏ có những hàng răng cưa đều đặn, xếp hàng chỉnh tề sắc đó đã cứa vào da thịt ông tạo nên những vết nhằng nhịt.
Ha ha... Đây rồi... Trong lòng Lỗ Ban thấy loé ra một ý nghĩ:

Nếu phỏng theo cái kiểu lá cỏ, rèn thành những chiếc răng nhỏ trên một mảnh sắt... sẽ có thể đẵn đứt được cây chăng? Lỗ Ban tìm một bác phó rèn bảo làm một loạt những tấm sắt có một dãy răng cưa. Ông dùng lá cỏ bằng sắt này để cưa cây, quả nhiên công việc đốn cây vừa làm được nhanh, lại vừa bớt tốn sức lực.

TUÂN TỨC CHỒNG TRỨNG KHUYÊN GIẢI VUA TẤN
Thời Xuân Thu, để thoả mãn hưởng lạc cá nhân, Tấn Linh Công định cưỡng bức dân chúng phải xây cho nhà vua một đài cao chín tầng vô cùng hoành tráng tốn kém rất nhiều tiền bạc. Ông ta sợ các quan can ngăn liền hạ lệnh rằng:
Ai dám khuyên can, giết ngay không cần luận!
Có một đại thần tên gọi Tuân Tức, rất lo lắng cho đất nước, ông xin gặp Tấn Linh
Công. Tấn Linh Công cho là Tuân Tức đến can ngăn liền giương cung lắp tên, chờ ông đến, chỉ cần ông mở miệng khuyên nhủ là sẽ bắn chết ông.
Tuân Tức bái kiến Tấn Linh Công xong liền làm ra vẻ vui vẻ thoải mái, nói:
- Tâu đại vương, thần xin biểu diễn một trò vui để đại vương tiêu khiển.
Tấn Linh Công hỏi;
Trò gì thế?
Tuân Tức đáp:
- Thần có thể xếp chồng mười hai quân cờ lên nhau, bên trên lại để mấy quả trứng gà.
- Chà, trò này hay đấy.
Tấn Linh Công phấn chấn vội quẳng cung tên đi, lệnh cho thị tùng mang quân cờ và
trứng ra.
Tuân Tức thận trọng chồng mười quân cờ lên nhau trước rồi lại xếp từng quả trứng
lên. Những người xung quanh trợn mắt nhìn, chỉ sợ quả trứng rơi xuống, họ căng thẳng đến mức nín cả thở. Tấn Linh Công cũng hoảng hốt kêu lên:
- Nguy hiểm! Nguy hiểm!
Tuân Tức lại chậm rãi nói:
Cái này chưa có gì ghê gớm cả, còn cái nguy hiểm hơn thế nhiều.
Linh Công nói:
- Được ta cũng muốn biết xem Tuân Tức thấy thời cơ đã chín muồi liền không tiếp tục biểu diễn nữa. Ông đứng dậy, nói với dáng điệu rất đau buồn: Khởi bẩm đại vương, xin cho phép thần được nói vài câu, cho dù thần có chết cũng không hối hận! Để xây đài cao chín tầng, ba năm cũng chưa xây xong, trong nước sẽ không có đàn ông cày bừa, không có phụ nữ dệt vải. Một khi ngân khố nhà nước rỗng sạch, các nước bên cạnh sẽ sang xâm lược chúng ta.
Như thế tất sẽ có ngày mất nước. Việc xây dựng đài cao nguy hiểm hơn trò chơi chồng trứng, xin đại vương tôn kính suy nghĩ lại!
Nói đoạn, nước mắt rơi ướt cả vạt áo.
Tấn Linh Công thấy Tuân Tức nói có tình có lý, thái độ lại uyển chuyển thành khẩn, lúc này mới hiểu ra sự nguy hại to lớn của việc xây dựng đài cao với đất nước, ông thở dài, nói:
- Sai lầm của ta lại nặng đến thế sao?

- Thế là ông liền đình chỉ việc xây đài cao.